سلامت و بهداشت دهان و دندان سگ

تمامی مراحل نگهداری از یک سگ خانگی، دارای اصول و تکنیک‌های خاصی هستند؛ به منظور افزایش سلامت و بهداشت دهان و دندان سگ نیز باید اصولی را رعایت کنید.‌

اگر دو شب پشت سر هم، مسواک زدن را فراموش کنید دهانتان بو می‌گیرد و روی دندان‌هایتان جرم می‌بندد. این مسئله در سگ‌ها نیز وضعیت تقریباً مشابهی دارد: در صورتی که به سلامت دندان‌های آن‌ها توجهی نشود، لثه‌های سگ عفونت می‌کنند و به صورت تدریجی، آسیب‌های وارد شده بر دندان‌ها در دراز مدت موجب شکستگی دندان‌ها و بروز بیماری‌های پریودنتال می‌شود. (بیماری‌های پریودنتال به مجموعه‌ای از بیماری‌های مرتبط با دندان‌های حیوان خانگی گفته می‌شود.‌ در تمامی این بیماری‌ها، بافت‌های نگهدارنده دندان استحکام خود را از دست داده و شل می‌شوند.) اگر به تازگی متوجه بوی بد دهان سگ‌تان شده‌اید وقت آن است که این مقاله را تا انتها مطالعه کنید. در این مطلب، به تکنیک‌های مراقبت از دندان و دندان سگ‌های خانگی پرداخته‌ایم.

دندان‌های سگ‌ها به چه صورت هستند؟

سگ‌ها نیز مانند انسان‌ها از بدو تولد با دندان‌های شیری متولد می‌شوند. این دندان‌های شیری در دو هفته اول سر و کله‌شان پیدا می‌شود و سپس به مرور زمان تا هفته هشتم، تکمیل می‌شوند‌. تمامی نژادهای سگ در طول زندگی خود ۲۸ عدد دندان شیری دارند. در ۱۴ هفتگی سگ شاهد افتادن دندان‌های شیری او خواهید بود. با افتادن هر کدام از دندان‌های شیری، دندان‌های دائمی به مرور زمان پدیدار شده و جایگزین دندان‌های شیری می‌شوند. عموماً در تمامی نژادهای سگ، دندان‌های دائمی جدید نسبت به دندان‌های شیری رنگی تیره‌تر دارند؛ این در صورتی است که دندان‌های شیری سفیدتر هستند. از نظر اندازه نیز دندان‌های دائمی بزرگترند.

با ورود سگ به سن ۱۴ هفتگی، دندان‌های شیری می‌افتند. جایگزینی دندان‌های دائمی با دندان‌های شیری تا ۸ ماهگی سگ به طول می‌انجامد. یک سگ پس از ورود به سن هشت ماهگی خود باید دارای ۱۲ دندان پیش، ۴ دندان نیش، ۱۶ دندان پیش آسیا و ۱۰ دندان آسیا باشد.

بیماری‌های شایع دندان سگ‌ها

در زمان‌های قدیم که سگ‌ها در خانه به عنوان حیوان خانگی در کنار ما زندگی نمی‌کرده‌اند، رژیم غذایی کاملاً متفاوتی داشتند. عموماً مصرف مواد غذایی طبیعی، آسیبی به دندان‌های این موجودات وارد نمی‌کرد. (سگ‌ها به منظور تهیه غذا، به دل طبیعت می‌رفتند و وعده‌های غذایی خود را جمع‌آوری می‌کردند.)

با مصرف غذاهای کنسروی و غذاهای خشک صنعتی، مشکلات دندانی در سگ‌ها به اوج خود رسید‌. چگالی مواد مغذی موجود در این غذاهای صنعتی نسبتا بالاست؛ به همین دلیل پس از هر بار مصرف این خوراکی‌ها توسط سگ، تار تارهایی روی دندان‌های او نقش می‌بندد. تارتارها عموماً ‌جرم‌هایی هستند که فقط در دندان‌های حیوانات خانگی اعم از سگ و گربه پدیدار می‌شوند. این جرم‌ها رنگی قهوه‌ای دارند و در کناره‌های خط لثه به وجود می‌آیند. به وجود آمدن تارتارهای دندانی، اولین نشانه به خطر افتادن سلامت دهان و دندان سگ شماست. به منظور افزایش سلامت و بهداشت دهان و دندان سگ، بیماری‌های شایع دندانی در سگ‌ها را در ادامه مطلب لیست کرده‌ایم و برای هر کدام راهکاری در نظر گرفته‌ایم.

بیماری لثه سگ (التهاب و ورم لثه)

پیش از اینکه لثه‌های سگ شما دچار خرابی شدید شوند، در قدم اول توسط باکتری‌های موجود در دهان عفونت می‌کنند. به منظور توضیح این مسئله، ابتدا باید از اجزای داخلی دهان سگ، اطلاعاتی مختصر داشته باشید: در دهان سگ‌ها، عمدتاً پلاک‌های دندانی به وفور یافت می‌شوند. در صورتی که مواد غذایی در دهان سگ باقی بماند، این پلاک‌ها نیز آغشته به مواد غذایی شده و با گذشت زمان، بستری مناسب برای فعالیت و رشد باکتری‌های دهانی را فراهم می‌کنند. عفونت لثه‌ها در پی  فعالیت این باکتری‌ها در کنار پلاک‌های دندانی، به شکل خط قهوه‌ای رنگی در کنار لثه‌ها پدیدار می‌شود. در صورتی که جلوی این عفونت‌های دندانی گرفته نشود، حفره‌های ریز در دندان‌های سگ به وجود می‌آید. این اتفاق بر اثر تولید سولفید هیدروژن، آمونیاک و مجموعه‌ای از اسیدهایی که توسط باکتری‌ها ترشح می‌شوند، رخ می‌دهد. اهمیت سلامت و بهداشت دهان و دندان سگ در این مرحله به اوج خود می‌رسد چرا که در صورت اهمال‌کاری، دندان‌ها سگ به مرور زمان می‌ریزند.

یکی از نشانه‌های التهاب لثه قرمز یا ارغوانی شدن رنگ لثه‌هاست. در حالت عادی، لثه‌های یک سگ سالم به رنگ صورتی است. تحت چنین شرایطی لمس لثه می‌تواند یک خونریزی خفیف را به وجود آورد.

راهکارهای درمانی بیماری التهاب لثه در سگ‌‌ها

در مواردی که التهاب لثه خفیف باشد، با پاکسازی لثه‌ها می‌توان باکتری‌های به وجود آورنده التهاب را از بین برد و به این طریق، از شر بیماری دندانی مذکور در سگ، رهایی یافت. در التهابات خفیف دندان سگ‌ها، هنوز استخوان آلوئولی تحث تاثیر قرار نگرفته و به همین دلیل، گفته می‌شود که هنوز خرابی و عفونت به ریشه دندان‌ها راه نیافته‌اند‌. برای از بین بردن باکتری‌های چسبیده شده به پلاک‌های دندانی می‌توان از روش‌های تخصصی استفاده کرد. یکی از این روش‌ها پاکسازی تخصصی جرم‌های دندان توسط دامپزشک است.

به طور کلی، گاهی ممکن است به دلیل مشغله‌هایی که در طول روز دارید، سلامت و بهداشت دهان و دندان سگ خانگی خود را فراموش کنید. توصیه می‌کنیم یک برنامه منظم ماهانه برای سگ خود طراحی کنید و طبق آن برنامه، او را مرتب برای معاینه دندان‌هایش پیش دامپزشک ببرید.

در مواردی که آسیب‌های ناشی از جرم‌های دندانی روی دندان‌ها تشدید شده‌ باشند، دامپزشک از روش‌های دندانی خاصی استفاده می‌کند. این روکش‌ها روی دندان‌ها قرار می‌گیرند و در روند رشد باکتری‌های دندانی اختلالاتی ایجاد می‌کنند. در نهایت نیز التهاب شدید لثه از بین می‌رود. البته در صورتی که بدن سگ به این درمان مخصوص پاسخ ندهد، دامپزشک برای او یک آزمایش می‌نویسد. در این آزمایش، احتمال وجود بیماری‌های نظیر دیابت و مشکلات مرتبط با سیستم ایمنی بدن مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.

بیماری‌های پریودنتال در سگ‌ها

در صورتی که التهاب و ورم لثه، درمان نشوند‌ باکتری‌ها به ریشه دندان‌ها نفوذ کرده و مشکلات حادی را ایجاد می‌کنند. این مشکلات، اصطلاحاً «بیماری‌های پریودنتال» خوانده می‌شوند و در علم دندانپزشکی، جزو بیماری‌های دندانی برگشت‌ناپذیر هستند. عوارض این بیماری‌ها، شکستگی برخی قسمت‌های دندان و از بین رفتن ریشه دندان آلوده شده به بیماری است. برخلاف باور عموم مردم، سگ‌هایی که جثه کوچکتری دارند بیشتر در معرض بیماری‌های پریودنتال قرار می‌گیرند؛ لذا سلامت و بهداشت دهان و دندان سگ کوچک‌تان، باید همیشه در اولویت شما قرار داشته باشد. ادامه مطلب در مورد بیماری‌های پریودنتال را به دو بخش پیشگیری و درمان تقسیم کرده‌ایم. اگر سگ شما فقط دچار عفونت یا ورم لثه شده، مطالعه بخش «پیشگیری» می‌تواند در آگاه‌سازی شما نسبت به سلامت و بهداشت دهان و دندان سگ بسیار کمک‌کننده و مفید باشد. در صورتی که سگ دچار بیماری پریونتال شده، ابتدا بخش «درمان» را مطالعه کنید.

پیشگیری از بروز بیماری‌های پریودنتال در سگ‌ها

به طور کلی هرچه رژیم غذایی سگ خانگی‌تان، حاوی درصد بیشتری از مواد گوشتی باشد، کمتر شاهد بروز بیماری‌های پریودنتال در او خواهید بود. علاوه بر این، لازم به ذکر است که بدن سگ‌ها، قادر به هضم درست سبزیجات، صیفی‌جات و میوه‌ها نیست؛ لذا استفاده از این مواد غذایی در وعده‌های غذایی سگ، عملاً فایده‌ای نخواهد داشت و سودی به بدن او نمی‌رساند.

یکی از رژیم‌های مناسب سگ طبق توصیه دامپزشکان، رژیم غذایی خام بارف است. در قسمت قبل به این نکته اشاره کردیم که بدن سگ‌ها از نظر بیولوژیکی، عادت به دریافت مقدار زیادی گوشت دارد. رژیم غذایی خام بارف به دلیل داشتن محتوی گوشت‌محور خود می‌تواند این نیاز در سگ‌ها را به درستی تامین کند. برای آماده‌سازی وعده‌های غذایی سگ دوست‌داشتنی خود طبق این رژیم غذایی، باید از گوشت ماهیچه استفاده کنید؛ به گونه‌ای که ۷۰ درصد وعده غذایی حاوی گوشت ماهیچه تازه باشد. البته اگر بنا به هر دلیلی نتوانستید گوشت ماهیچه تهیه کنید، استفاده از مشتقات فرآورده‌های دیگر گوشتی مانعی ندارد اما این نکته را همیشه به خاطر داشته باشید: بدن سگ به گوشت برای دریافت آمینو اسیدهای ضروری جهت سنتز پروتئین‌های مفید نیاز دارد بنابراین به هیچ عنوان نباید مصرف گوشت در  طول روز را از او دریغ کنید.

درمان بیماری‌های پریودنتال در سگ‌های بالغ

در صورتی که از ابتدای تولد، به سلامت و بهداشت دهان و دندان سگ توجه نشود، پیشروی التهاب لثه در اوایل ۲ سالگی او آغاز می‌گردد. این پیشروی التهاب لثه تا ۴ الی ۶ سالگی ادامه پیدا می‌کند و در صورت عدم به‌کارگیری درمان‌های تخصصی التهاب لثه، ریشه‌های دندان آلوده می‌شوند. با آلوده شدن ریشه‌ها، ترمیم دندان‌ها و بازیابی سلامت آن‌ها عملا غیرممکن است به همین دلیل، دامپزشک طی یک عمل جراحی، دندان آلوده شده را می‌کشد. گاهی عفونت این بیماری‌های پریودنتال به حدی شدید می‌شوند که سلامت دندان‌های دیگر در دهان را به خطر می‌اندازند و آن‌ها را نیز آلوده می‌کنند‌. در این صورت دامپزشک تعدادی آنتی‌بیوتیک قرص‌های درمانی تجویز می‌کند. شما به عنوان صاحب یک سگ خانگی، موظف هستید که این دستورالعمل‌های پزشکی را در خانه رعایت کنید.

معمولاً در کنار این ی بیوتیک‌ها و قرص‌ها، متخصص مربوطه توصیه‌های درمانی مختلفی را در مورد نحوه مسواک زدن روزانه، تغییر زنجیره غذایی سگ و خرید ژل پیشگیری از آلوده شدن پلاک‌های دندانی با شما به اشتراک‌ می‌گذارد. با به کارگیری این اقدامات به ظاهر ساده، دندان‌های سگ خانگی شما برای همیشه سالم باقی می‌مانند.

نتیجه‌گیری

بخشی از اصول مراقبت از سگ‌های خانگی در سلامت و بهداشت دهان و دندان سگ خلاصه می‌شود؛ چرا که در صورت اهمیت ندادن به دندان‌های این موجودات اجتماعی دوست‌داشتنی، سلامت آن‌ها به خطر میفتد. از آنجایی که نگهداری از سگ‌ها در منزل باعث ایجاد تغییراتی در شیوه زندگی آن‌ها شده است، برای نگهداری از آن‌ها نیز باید اصول خاصی را رعایت کنیم.‌ در این مقاله از سایت کارین پت سعی کرده‌ایم بخشی از این اطلاعات ارزشمند را در اختیار شما قرار دهیم. ابتدا شرحی از وضعیت دندان سگ‌ها نوشته‌ایم و در ادامه، به بررسی بیماری‌های مرتبط با دندان سگ‌ها پرداخته‌ایم.